Οι αγαπημένοι μου δίσκοι

Σκεφτόμουν εδώ καιρό να γράψω αυτό το άρθρο. Το πάθος μου για τη μουσική και τους δίσκους είναι γνωστό, ειδικά στους δικούς μου ανθρώπους. Είναι κάτι σαν την αγορά βιβλίων. Από ένα σημείο και μετά γίνεται εθισμός. Έτσι, λοιπόν ήτανε να μη γίνει η αρχή με τον πρώτο δίσκο που πήγα σε μαγαζί και τον αγόρασα. Χάζευα σε ένα γνωστό κατάστημα τα λίγα cd που είχε και το συγκεκριμένο ήθελα να το πάρω. Και τώρα πια δε χωράνε στη δισκοθήκη μου...

Και επειδή οι άνθρωποι μας αρέσει να μιλάμε για τις αδυναμίες μας, έτσι κι εγώ θα σας εξομολογηθώ τους 13 αγαπημένους μου δίσκους. Θέλω να επισημάνω ότι είναι απλά η προσωπική μου εκτίμηση. Είναι οι εργασίες των αγαπημένων μου τραγουδοποιών που μου “μίλησαν” περισσότερο. Δε σημαίνει ότι οι άλλοι δίσκοι είναι κατώτεροι. Δεν επιχειρώ να κάνω κριτική και ούτε θέλω ποτέ μου να κάνω. Ο κάθε άνθρωπος έχει μια προσωπική αισθητική και κρίνει για τον εαυτό του τι είναι ωραίο και τι δεν του αρέσει. Ειδικά στην τέχνη δεν υπάρχει “καλός” και “κακός”. Υπάρχει αυτό που μας συγκινεί και αυτό που δεν μας λέει τίποτα. Και αυτό είναι διαφορετικό για τον κάθε ακροατή.

Ιδού, λοιπόν, οι 13 μεγαλύτερες συγκινήσεις μου...

13.Μίλτος Πασχαλίδης – Ψωμί κ' εφημερίδα (2007)

Ο Μίλτος ήταν, είναι και θα είναι ο “πατέρας” του μουσικού μου κόσμου. Τον αποκαλώ “πατέρα”, γιατί τα πρώτα μου ακούσματα κυρίως σε ελληνικό ρεπερτόριο τα έχω από τον αληθινό μου πατέρα. Με τον Μίλτο έχουνε την ίδια ηλικία, τα ίδια ακούσματα πάνω κάτω, μια κοινή αντίληψη στα πράγματα. Όχι ότι αυτό με έκανε να αγαπήσω περισσότερο τον Πασχαλίδη. Ή κι αν το έκανε δεν το ξέρω. Αυτό που ξέρω είναι ότι ήταν η αρχή του ταξιδιού μου σε αυτό τον διαμαντένιο κόσμο της ελληνικής μουσικής.

Το “Ψωμί κ' εφημερίδα” είναι ίσως ο πιο αδικημένος του δίσκος. Μόνο την “Ελιά”, τα “Χίλια ποτάμια” και την “Ημικρανία” να πάρω από τα 11 υπέροχα τραγούδια, νομίζω ότι θα έχω κάτι να πιαστώ σε όλη την υπόλοιπη ζωή μου.

12.Γιάννης Χαρούλης – Χίλια καλώς εσμίξαμε (2015)

Αυτός είναι ο πρώτος δίσκος που αγόρασα. Από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω γι' αυτό το κοπέλι από το Λασίθι της Κρήτης; Αυτός ο δίσκος και εκείνες οι δύο συναυλίες στο Λυκαβηττό το 2013 (όπου και ηχογραφήθηκε το cd), ήταν το εφαλτήριο για αυτό που συναντάμε τώρα στις συναυλίες του Γιάννη. Θυμάμαι ότι όταν το είχα πάρει, έπαιζε όλη μέρα στα ηχεία. “Πάνω στο αργυρό σκαμνί”, “Άντε και ξέχασα”, “Τριανταφυλλάκι”, “Όταν χαράζει”, “Μεσοπέλαγα αρμενίζω”, “Σου μιλώ και κοκκινίζεις”, “Πάντα θλιμμένη χαραυγή”, “Το σκουλαρίκι”, “Τίγρης” και “Βοσκαρουδάκι αμούστακο” είναι τα τραγούδια που έπαιζαν και ξανάπαιζαν και με ανέβαζαν σε ένα τρελό γλέντι που λίγο αργότερα θα ζούσα κι από κοντά στις συναυλίες του. Και ακόμα και πάντα θα χορεύω με το Γιαννιό...

11.Μπάμπης Στόκας & Άλκης Αλκαίος – Η αυλή των τρελών (2012)

Ο τελευταίος ολοκληρωμένος δίσκος του Άλκη Αλκαίου όσο βρισκόταν εν ζωή και κατά τη γνώμη μου ο δεύτερος καλύτερός του (για τον καλύτερο θα μιλήσουμε αργότερα). Ο Μπάμπης σε αυτόν τον δίσκο δείχνει τον μουσικό του πλούτου, αφού υπογράφει τις μουσικές σε όλα τα τραγούδια. Εκτός από τα δύο γνωστά “Υπνόσακος” και “Ακόμα γράφω γράμματα”, για μένα το “Δίχως όνομα” και οι “Δρόμοι της πέστροφας” είναι από τα καλύτερα τραγούδια που έχω ακούσει ποτέ μου. Βέβαια και “Ο έρωτας σκοτώνει και του πάει” και το “Άσε με στ' όνειρο” είναι μουσικές και στίχοι που σε μεταφέρουν σε κάτι γλυκά μελαγχολικό, κάτι άυλο που εισβάλλει στην ψυχή σαν αδέσποτη σφαίρα. Σαφώς ο Άλκης άφησε μπόλικο υλικό πίσω του. Είθε να μας το προσφέρουν οι φίλοι του με αγάπη.

10.Βαγγέλης Γερμανός - Τα μπαράκια (1981)

Άλλη μια σημαντική παραγωγή του Διονύση Σαββόπουλου, μετά την “Εκδίκηση της γυφτιάς”του Νίκου Παπάζογλου, του Μανώλη Ρασούλη και του Νίκου Ξυδάκη, εδώ σε ένα διαφορετικό στυλ πρωτάκουστο στην ελληνική δισκογραφία. Θεωρώ τον Βαγγέλη Γερμανό έναν σπουδαίο μουσικό και τραγουδοποιό. Τα παιξίματα στην κιθάρα σε αυτόν τον δίσκο, κατά τη γνώμη μου, είναι αξεπέραστα. Τραγούδια που θυμίζουν την αμερικάνικη κάντρι και σε ταξιδεύουν σε όμορφες ιστορίες αγάπης, πόνου και σκέψης. “Το γράμμα”, η “Ανοιξιάτικη βροχούλα”, “Ο απόκληρος”, “Η σημαδούρα”, οι “Μάσκες”, “Ο κηπουρός”, “Η μπανιέρα” είναι τραγούδια που θα ζουν για πάντα μέσα μου με τη γλυκιά τους μελωδία να με τυλίγει σαν ζεστό μπουφάν όταν “το δρόμο αφήνω, χάνομαι στα στενά παρέα μ' ένα σκουπιδιάρη”...

9.Πάνος Βλάχος – Παιχνίδια των παιδιών (2015)

Ο Πάνος με εξέπληξε πολύ ευχάριστα με τα τραγούδια του. Όπως λέει και ο ίδιος στο σημείωμα του δίσκου, είναι παιχνίδια μικρών αλλά και μεγαλύτερων παιδιών. Με τις πολύτιμες συμμετοχές του Μίλτου Πασχαλίδη και του Χρήστου Θηβαίου, αλλά και των νέων Ιωάννα Λέκκα και Χριστίνα Μαξούρη, της οποίας η φωνή με ανατρίχιασε από το πρώτο άκουσμα, ο Πάνος φτιάχνει ένα πανέμορφο μουσικό πλανήτη που ξυπνάει αβίαστα την παιδική καρδιά που κρύβουμε κάτω από τη ρουτίνα της καθημερινότητας.

8.Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης – 38 τ.μ. (2016)

Εδώ μιλάμε για έναν εντυπωσιακό δημιουργό. Χρόνια στο πλευρό της Μαρίας Παπαγεωργίου με την οποία δημιούργησαν την καινούρια φωνή στα μουσικά δρώμενα κυρίως της Αθήνας, πολλά τραγούδια με πρωτότυπες μουσικές και ιδιαίτερους στίχους, θυμίζει κάτι σε Αλκίνοο Ιωαννίδη, αλλά πάντα με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Τα “38 τ.μ.” τα άκουγα συνέχεια όταν αγόρασα το cd. Με κορυφαίο τραγούδι για μένα το “Όλα στο τώρα”, που μου θυμίζει το “Τίποτα δε χάθηκε” του Σωκράτη Μάλαμα, ο Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης έφτιαξε μια από τις πιο ιδιαίτερες σειρές τραγουδιών που έχω ακούσει. Κάτι μου λέει πως είναι το παρόν και το μέλλον της ελληνικής μουσικής δημιουργίας και πως τα τραγουδάκια του θα τα ακούμε για καιρό ακόμα.

7.Johnny Cash – American III: Solitary Man (2000)

Αυτή η φωνή που νομίζεις ότι βγαίνει από τα έγκατα της γης. Ο Cash είναι μια ιστορία από μόνος του. Και μπορεί αυτό που λέω να ακούγεται κλισέ, αλλά νομίζω πως ισχύει και με το παραπάνω. Αφορμή για να αγοράσω τον συγκεκριμένο δίσκο ήταν το τραγούδι “One” που άκουσα μια μέρα στη ραδιοφωνική εκπομπή του Οδυσσέα Ιωάννου στο ραδιόφωνο 24/7 στους 88,6. Φυσικά ολόκληρος ο δίσκος είναι διαμάντι. Το “Solitary Man”που είναι και ο τίτλος του δίσκου είναι σήμερα ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια, όπως και το “I'm leaving now”. Θα ήθελα να γράφω τραγούδια σαν τον Cash. Αυτή η απλότητα στη μουσική και στο στίχο είναι μοναδική και σαγηνευτική. Καθ' ότι υπηρέτης της κάντρι μουσικής, είχε έναν τρόπο να σε έχει μονίμως σε ένα αυτοκίνητο με άγνωστο προορισμό και να σου διηγείται ιστορίες.

6.Bruce Springsteen – Magic (2007)

Και φτάνουμε στον αγαπημένο μου rock performer. Το “Αφεντικό”! Και γι' αυτόν η αιτία να τον γνωρίσω καλύτερα (γιατί ήδη ήξερα κάποια τραγούδια του) ήταν η εκπομπή του Οδυσσέα Ιωάννου στους 88,6 6 με 8 το απόγευμα. Το τραγούδι ήταν το “Last to die” που ξαφνικά με πέταξε από τον καναπέ και με έκανε να θέλω να το βρω. Προσπάθησα, όπως κάνω συνήθως, να πιάσω διάσπαρτες φράσεις από αυτό που άκουγα. Ήταν αδύνατο. Δεν μπορούσα να καταλάβω τι έλεγε ο τύπος. Αυτό είναι που αγαπώ στον Boss. Μπορεί να ακούγεται παράξενο, αλλά αυτή η βρώμικη προφορά, η τραχειά φωνή σε συνδυασμό με την εκρηκτικότητά του στη σκηνή, φτιάχνουν έναν πραγματικό rock star με την αγάπη του κόσμου να τον αγκαλιάζει μέχρι σήμερα. Το “Magic” είναι από εκείνους τους δίσκους που δεν μπορώ να ξεχωρίσω πιο κομμάτι είναι καλύτερο. Ούτε υπάρχει κάποιο που να μη μ' αρέσει. Ίσως θα μπορούσα να ξεχωρίσω τρία τραγούδια: “Radio Nowhere”, “Last to die”, “Long walk home”. Κυρίως το τελευταίο με πέτυχε σε μια περίοδο που το χρειαζόμουν. Και πολλές φορές ακόμα το χρειάζομαι. I salute you Boss!

5.Πέτρος Μάλαμας – Καναδέζα (2014)

Όταν άκουσα πρώτη φορά τον Πέτρο, ήταν στο τραγούδι “Ερτζιανά” που είναι του Σωκράτη Μάλαμα. Υπέθεσα ότι θα είναι κάποιος ανιψιός του ή απλά συνονόματος. Αγνοούσα ότι είναι υιός του. Δεν άλλαξαν και πολλά όταν το έμαθα. Ίσα ίσα, τον συμπάθησα πιο πολύ αυτόν τον τύπο με τις παράξενες ιστορίες για μια “Αστροζάλη”, για “Κυκλάμινα” που φυτρώνουν στον νου, για τον ποταμό “Ρίο Γκράντε” και για το “Οξυγόνο” του που τον ακολουθεί παντού και τον κρατάει ζωντανό. Ο Πέτρος έχει ένα μεγάλο καλό. Δεν είναι Σωκράτης. Εννοώ, πως δεν του μοιάζει. Είναι κάτι άλλο, μια διαφορετική έκφραση. Απ' όσο γνωρίζω ο Πέτρος ετοιμάζει την τρίτη του δισκογραφική δουλειά. Κι αν κρίνω από αυτά που άκουσα τον Ιούνη στο Θέατρο Γης, δεν βλέπω την ώρα να την βάλω στα ηχεία.

4.Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας – Ζεστά Ποτά (1985)

Δίσκος σταθμός για την ελληνική δισκογραφία. Η αρχή των δίδυμων αδελφών που πρόσφεραν έναν ολοκαίνουριο ήχο στα ελληνικά δεδομένα. Η ανακάλυψη του Μάνου Χατζιδάκη που άκουσε το “Μια βραδιά στο λούκι”, όπως λένε και οι ίδιοι γέλαγε με το “λούκι”, και μια σταδιοδρομία που απλά είναι ιστορία. Δεν νομίζω ότι υπάρχουν πολλές λέξεις που μπορούν να περιγράψουν τον Χάρη και τον Πάνο. Οι “Προσωπικές Οπτασίες” που με συγκινούν κάθε φορά που τις ακούω, το “Παίξε βραχνή μου φυσαρμόνικα”, ο “Φάνης” που με κάνει και κλαίω με λυγμούς, “Τα κορίτσια της συγνώμης” που παραπέμπει σε ύμνο, σε πένθιμο εμβατήριο για την εφηβική ανδρική ψευτομαγκιά που μας δέρνει, η “Ρίτα” και το “Γέλα πουλί μου” που είναι προσευχή. Οι αδελφοί Κατσιμίχα είναι ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια στην ελληνική και (επιτρέψτε μου) παγκόσμια δισκογραφία.

3.Σωκράτης Μάλαμας, Άλκης Αλκαίος, Μελίνα Κανά – Πέρασμα (2010)

Κατά την γνώμη μου ο καλύτερος δίσκος του Σωκράτη Μάλαμα και του Άλκη Αλκαίου. Όχι μόνο από άποψη μουσικής και στίχων, αλλά και ενορχήστρωσης. Τα τραγούδια είναι όλα κιθαριστικά με ελάχιστα άλλα όργανα να τα πλαισιώνουν. Είναι ίσως ο δίσκος που έχει παίξει τις περισσότερες φορές στο στερεοφωνικό μου. Αλλά και αυτός είναι ψιλοαδικημένος. Ο Σωκράτης δεν λέει τόσο συχνά τραγούδια του. Ωστόσο όποτε το κάνει του είμαι το λιγότερο ευγνώμων. Τις ερμηνείες μοιράζεται μαζί με την υπέροχη Μελίνα Κανά, ενώ οι μουσικές είναι όλες του Σωκράτη. Το “Καράβι στον τοίχο” και ο “Ίλιγγος” είναι από τα αγαπημένα μου τραγούδια εν γένει. Μάλλον σε αυτά τα δύο ο Άλκης Αλκαίος προσπαθεί να εξομολογηθεί κάτι από το άγνωστο παρελθόν του, να περιγράψει την μοναξιά και την εσωτερική φυλακή και πως θα δραπετεύσουμε από αυτές επινοώντας καινούριους μύθους ή ξυπνώντας τους παλιούς. Εννοείται πως και οι “Βραδυνές περιπολίες”, “Οι μύστες της ερήμου”, ο “Ακροβάτης”, η “Κόλλα λευκή”, “Το θαύμα” και τα “Ρέστα” έρχονται και κάθονται στα χείλη μου πολλές φορές και μου σιγοψιθυρίζουν.

2.Αλκίνοος Ιωαννίδης – Νεροποντή (2009)

Για τον συγκεκριμένο δίσκο και για αυτόν τον άνθρωπο θα μπορούσα να γράψω μόνο τον τίτλο του πρώτου τραγουδιού και να μην γράψω τίποτα άλλο. “Ο δρόμος σου είσαι εσύ”. Τον θεωρώ μαζί με τον Παύλο Παυλίδη και τον Θανάση Παπακωνσταντίνου έναν από τους ποιητές-τραγουδοποιούς μας. Τα τραγούδια του έχουν τέτοια μεστότητα, τόση δυναμική και καθαρό πνεύμα που μόνο ένας ποιητής θα μπορούσε να γράψει. Το έχω πει πολλές φορές ότι ο Αλκίνοος είναι ο μοναδικός τραγουδοποιός που τα έχει όλα. Μουσική – στίχο – φωνή. Σχεδόν πάντα κάτι λείπει από έναν άνθρωπο που γράφει τραγούδια και τα αφηγείται. Μάλλον το “λείπει” δεν είναι η σωστή λέξη. Ας πούμε ότι σε κάτι είναι πιο ιδιαίτερος. Βέβαια αυτό δεν είναι ποτέ κακό. Ο Αλκίνοος είναι εκείνος που τα έχει όλα τέλεια. Και η Νεροποντή είναι ο καλύτερος δίσκος που έχει κάνει μέχρι τώρα.

1.Θέμης Καραμουρατίδης, Οδυσσέας Ιωάννου, Σωκράτης Μάλαμας, Νατάσσα Μποφίλιου – Πρώτες λέξεις (2014)

Και τέλος, ο αγαπημένος μου δίσκος. Για τον Οδυσσέα Ιωάννου και τον Σωκράτη Μάλαμα έχω γράψει και έχω πει πολλά. Εδώ τα εύσημα πάνε στον μεγαλύτερο συνθέτη της εποχής μας: τον Θέμη Καραμουρατίδη. Ο Θέμης είναι το φαινόμενο του σήμερα. Γράφει συνέχεια και οι εργασίες του πια είναι εγγύηση ομορφιάς και επιτυχίας. Παρέα με άλλο ένα φαινόμενο της ελληνικής μουσικής του σήμερα και του πάντα, την Νατάσσα Μποφίλιου, έχουν γεμίσει τα στόματα και τις ψυχές μας με μοναδικά τραγούδια. Αυτός ο δίσκος είναι σίγουρα αυτός που ξέρω απ' έξω κι ανακατωτά. Από την πρώτη μέρα που τον πήρα στα χέρια μου, τον έχω ακούσει άπειρες φορές και εξακολουθώ να τον ακούω. Τον κατατάσσω στους καλύτερους δίσκους της ελληνικής δισκογραφίας όλων των εποχών. Και ας ακούγεται υπερβολικό. Ο Θέμης και ο Οδυσσέας έφτιαξαν κάτι μοναδικό. Και ο Σωκράτης και η Νατάσσα τους ευχαρίστησαν με τη φωνή τους.

Θανάσης Πάνου