Δημήτρης Καταλειφός - Πίσω από τζάμια θολά

 Αγνοώ αν ξέρω κάτι
ή απλώς γερνάω,
ωστόσο στέκω ακόμα
πίσω από τζάμια θολά
και κόβω κίνηση.
Δ.Κ.

Τις περισσότερες φορές είναι καλό να εμπιστεύεσαι το ένστικτό σου. Να ακούς εκείνη την φωνή μέσα σου που ψιθυριστά και με υπομονή σου προτείνει μια επιλογή. Εκπλήσσεσαι όταν την ακούς και μια νέα εκδοχή του κόσμου ξεπηδά μπροστά στα μάτια σου. Την γνωρίζεις, σε γνωρίζει κι αυτή, την κοιτάς και σε κοιτάζει λες κι ήταν πάντα εδώ, δικιά σου, σαν να γνωρίζεστε χρόνια, τελικά.

Όταν ανακάλυψα πριν από περίπου έναν χρόνο ότι ο Δημήτρης Καταλειφός κυκλοφόρησε ποιητική συλλογή κι ύστερα από λίγο κι άλλη μία, το ένστικτό μου μού έλεγε πως πρέπει να τις διαβάσω. Ένας εξαίρετος ηθοποιός, διακριτικός καλλιτέχνης, ιδιαίτερα συμπαθής άνθρωπος, ο οποίος έχει δείξει στην πορεία του ότι δημιουργεί όταν έχει ανάγκη να μιλήσει. Από εκείνους που δεν μπορούν να το κάνουν αλλιώς και διαλέγουν την τέχνη ως μεσάζοντα, εκμεταλλεύονται την ελευθερία της και κυνηγούν -όπως πάντα- το ανέφικτο.

Μετά τις «Συμπληγάδες γενεθλίων» (Πατάκης, 2020), έρχεται η δεύτερη ποιητική συλλογή του Δημήτρη Καταλειφού, «Πίσω από τζάμια θολά» (Πατάκης, 2021). Τα ποιήματα αυτής της συλλογής γράφτηκαν από το καλοκαίρι του 2020 μέχρι το καλοκαίρι του 2021 και χωρίζονται σε εννέα θεματικές ενότητες: θεμέλια, επισκεπτήριο, μπαλκόνι, βόλτες, χρώματα, όνειρα, εκδοχές, βίος, καιροί.

Όπως και στην πρώτη του συλλογή, έτσι και στη δεύτερη, ο Καταλειφός εξερευνά μέσα στον χρόνο γεγονότα περασμένα από την παιδική του ηλικία, την στασιμότητα του σήμερα και νοσταλγεί το μέλλον. Τα κύρια θέματά του, η μοναξιά, η άοκνη ροή της καθημερινότητας, οι περασμένοι έρωτες, από την μοναχική εξερεύνησή τους στον χώρο και τον χρόνο, μετουσιώνονται σε μια συλλογική και ταυτόχρονα προσωπική διαμαρτυρία, σε ανείπωτο καημό και εν τέλει σε συγκατάβαση και αποδοχή της ζωής όπως έρχεται κι όπως φεύγει.

Η κοινωνική ευαισθησία, σαφώς, δεν λείπει από τα ποιήματά του ούτε η προβληματική εξέλιξη της εποχής (Ρομπότ, σελ. 101). Αναγνωρίζει τον εαυτό του μέσα στην παράνοια, την κατήφεια και την μοιρολατρία του καιρού και κάνει την υπέρβαση εκφράζοντάς την αριστοτεχνικά μέσα σε λίγες λέξεις και μικρά -τις περισσότερες φορές- ποιήματα. Στοιχείο από τους μεγάλους ποιητές που «κλέβει» με μαεστρία και το προσαρμόζει στη δική του ανάγκη, στα δικά του θέλω. Εκτιμά και θαυμάζει το έργο σπουδαίων και αγαπημένων του ποιητών. Γράφει στο ποίημά του «Λογοκλοπή» (σελ.63): Έκλεψα τρία χαϊκού/ του Ιάπωνα ποιητή Μπασό/ και ήρθαν να με συλλάβουν./ Λαμποκοπούσαν πάνω στο γραφείο μου/ κι ο αστυνόμος τ' άρπαξε βιαίως./ Είναι τόσο ωραία, του είπα, μην τα πάρετε,/ εκείνος διαθέτει τόσο πολλά ακόμη./ Με κοίταξε επιτιμητικά:/ Αυτός, για να φτάσει στο μεδούλι,/ ταξίδευε χρόνια και χρόνια/ πλάνητας και πένης,/ συλλαβίζοντας από την αρχή τον κόσμο∙/ εσύ γράφεις από καρέκλα σε καρέκλα φλυαρώντας./ Τύλιξε λέξεις κι έφυγε σαν κλεπταποδόχος./ Ξύπνησα στη σιωπή ματαιωμένος.

Ξεχωρίζουμε ακόμη μερικούς στίχους από όλη τη συλλογή, όπως: Μισή ώρα δρόμος:/ συναντώ αγνώστους/ και εμένα. (Θραύσματα, σελ. 49), Κρατάει ακόμα/ όσο πιο σφιχτά μπορεί τη μνήμη του,/ και με ό,τι έχει μείνει από χέρια/ γράφει στίχους. (Αποχωρισμοί, σελ. 91), Στο σκοτάδι,/ αιτούμαι όνειρο/ επανασύνδεσης. (Έμβρυο, σελ. 62), Ανάμεσα σε σκύλους που γαβγίζουν,/ κοιτώ τον ήλιο./ Κρατώντας με από ρόδινο λουρί,/ με εκπαιδεύει στη σιωπή. (Δύση, σελ. 99), Μάτια δικαιώνουν/ την ύπαρξή τους,/ κατοικώντας/ στα μάτια απέναντι (Η άλλη εκδοχή, σελ. 75).

Η δεύτερη ποιητική συλλογή του Δημήτρη Καταλειφού «Πίσω από τζάμια θολά», είναι ένα έργο που πηγάζει από την πορεία της ζωής, τα άσχημα και τα ωραία της και κυνηγά τα βάθη και το άπειρο με ονειροπόλο βλέμμα. Κάθε στίχος είναι κι ένα βήμα πιο κοντά στο άπιαστο, ένας ύμνος στο παρόν υπό το πρίσμα του γλυκόπικρου παρελθόντος, του αβέβαιου μέλλοντος και του αναπάντεχου τέλους.

Ένα βιβλίο – συντροφιά για τα ζεστά μεσημέρια του καλοκαιριού που μας περιμένει.

Θανάσης Πάνου
Το βιβλίο του Δημήτρη Καταλειφού Πίσω από τζάμια θολά κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Πατάκη.