Αύγουστος Κορτώ - Η καλύτερη χειρότερη μέρα της ζωής σου

 

Δεν γνωριζόμαστε, αλλά σε ξέρω. 

Έχουμε περάσει μέρες και μήνες μαζί,

ο καθένας κλεισμένος στο σπίτι του.

Α.Κ.

Όσοι ακολουθείται και διαβάζεται ανελλιπώς αυτόν εδώ τον ιστότοπο, θα έχετε καταλάβει την αγάπη και την εκτίμηση του γράφοντος για ορισμένους συγγραφείς και καλλιτέχνες. Ένας απ' αυτούς που έχουν την τιμητική τους, λοιπόν, είναι και ο Αύγουστος Κορτώ, για τον οποίο κάθε φορά που κυκλοφορεί ένα καινούριο του βιβλιαράκι, ένα άρθρο προστίθεται μη μπορώντας ο υποφαινόμενος να κρύψει τον ενθουσιασμό του για το εκάστοτε καινούριο πόνημα.

Έχουμε αναφερθεί επανειλημμένα στα χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν κάποιους καλλιτέχνες από τους υπόλοιπους, είτε στα προσωπικά μας γούστα είτε σε μια ευρύτερη ανεπίσημη κοινότητα θαυμαστών. Ένα από τα σημαντικότερα είναι η θεματική ποικιλομορφία τους. Όταν, δηλαδή, ο δημιουργός δεν περιορίζεται σε θέμα ή θέματα που ξέρει ότι είναι καλός και κατ' επέκταση σαγηνεύουν το κοινό, αλλά παίρνει το ρίσκο να κολυμπήσει σε ανεξερεύνητα ποτάμια που η διαδρομή και τα εμπόδιά τους είναι άγνωστα και αβέβαια. Το αν θα τσακιστεί στα βράχια δεν το ξέρει, αλλά κι αν το κάνει δεν πρόκειται να πεθάνει.

Ο Αύγουστος Κορτώ στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Η καλύτερη χειρότερη μέρα της ζωής σου» και με υπότιτλο «Κουβέντες για το φως μες στο σκοτάδι της κατάθλιψης», διεισδύει σ' ένα θέμα που γνωρίζει καλά από τις πολλαπλές εμπειρίες του με την αόρατη νόσο, και που ωστόσο δεν έχει ασχοληθεί ξανά σε τόσο γενικό βαθμό και με τόσο αναλυτικό τρόπο (το «Μικρό χρονικό τρέλας» είναι κι αυτό μια καταβύθιση στην ψυχική αρρώστια και στα γεννήματα αυτής, ωστόσο σε επίπεδο προσωπικό).

Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε πέντε ενότητες (πέρα από τον πρόλογο και τον επίλογο) που απαντούν σε ερωτήσεις που έχουμε όλοι, νοσούντες και μη, για την κατάθλιψη. Στην πρώτη ενότητα με τίτλο «Χρόνος» ο συγγραφέας εξηγεί τις διαφορές στην αντίληψη του χρόνου ενός ψυχικά υγιούς κι ενός καταθλιπτικού. «Μια μέρα μας -και ούτε καν η πιο δύσκολη- θα σας φαινόταν γεωλογική περίοδος», γράφει κι απ' αυτό και μόνο καταφέρνουμε όχι να νιώσουμε τον πόνο του άλλου (κάτι τέτοιο είναι εν γένει ανέφικτο όπως μας υπενθυμίζει ο Κορτώ), αλλά να τον κατανοήσουμε έστω σ' έναν μικρό βαθμό. Η δεύτερη και κατά την γνώμη μου πιο σημαντική ενότητα, έχει τίτλο «Σώμα». Τι ρόλο παίζει το σώμα σε μια ψυχική αρρώστια; Επηρεάζεται; Κι αν ναι, πώς; Σώμα και ψυχή είναι αξεχώριστες οντότητες; Σ' αυτά και σε άλλα πολλά ερωτήματα απαντάει ο Αύγουστος, με την απάντηση ίσως να βρίσκεται στην φράση «Σωματοποίηση θα πει: Γιάτρεψέ με.»

«Το συναίσθημα είναι η ποίηση του νου», μας λέει στην τρίτη ενότητα με τίτλο «Συναίσθημα» και μας αναλύει τον άγνωστο στο ευρύ κοινό όρο της ανηδονίας. Και λίγο πριν κλείσει την αφήγησή του με την πολυπόθητη ενότητα της «Θεραπείας», μας αναφέρει (υπενθυμίζει ίσως είναι ακριβέστερος όρος) την σημασία των «Ανθρώπων» που μας αγαπούν και μας στηρίζουν στις πιο μαύρες στιγμές μας, από τις μικρές και φευγαλέες περιπτώσεις θλίψης μέχρι και μια απόπειρα αυτοκτονίας.

Και τέλος, θα μπορούσαμε να συμπυκνώσουμε όλη την ουσία του κειμένου, αλλά και του ανθρώπινου πόνου και των δυστυχιών που τον προκαλούν, σε μια φράση: «Πονάς όχι μόνο επειδή είσαι άρρωστος - μα κι επειδή εγκυμονείς την θεραπεία σου».

Ο Αύγουστος Κορτώ έγραψε το βιβλίο αυτό κατά την διάρκεια της προηγούμενης καραντίνας και εκδόθηκε από τις εκδόσεις Πατάκη τον Σεπτέμβρη που μας πέρασε. Κι επειδή ο Νοέμβρης μας βρήκε ξανά κλεισμένους μες στα σπίτια μας με τα συναισθήματα του θυμού, του άγχους και της απογοήτευσης να έχουν οξυνθεί και με την ψυχολογία μας κατακερματισμένη, η αναγνωστική μου πρόταση για τούτη την περίοδο είναι αυτό το κείμενο του Κορτώ. Ακόμα και για ανθρώπους που δεν έχουν έρθει προσωπικά σε επαφή με την κατάθλιψη, αλλά ούτε και κάποιο κοντινό τους πρόσωπο, είναι μια διόλου ευκαταφρόνητη φέτα φωτός και αισιοδοξίας για τις αβάσταχτες στιγμές που κάποια στιγμή φεύγουν και ξεθωριάζουν, για τις αρρώστιες που σχεδόν πάντα θεραπεύονται και για τις καλύτερες μέρες για τις οποίες είμαστε φτιαγμένοι.

Θανάσης Πάνου

Φωτογραφία: monopoli.gr