Κεφάλαιο Δεύτερο: Μιχάλης και Παντελής Καλογεράκης, η ποίηση στο τραγούδι

Κάτι παράξενο έλαβε δράση κάτω απ' τη γη.

Αριστέα Παπαλεξάνδρου

   Η ποίηση είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού. Αν εξαιρέσουμε τις αξεπέραστες μελοποιήσεις του Μίκη Θεοδωράκη σε ποιήματα του Ρίτσου, του Ελύτη, του Λειβαδίτη και άλλων, οι περισσότεροι συνθέτες και τραγουδοποιοί έχουν κατά καιρούς επιχειρήσει, άλλοτε πετυχημένα κι άλλοτε όχι, να μελοποιήσουν Έλληνες και ξένους ποιητές. Η μελοποίηση ενός ποιήματος απαιτεί ταλέντο, πόσω μάλλον όταν ο στίχος είναι άμετρος κι αφηρημένος, αλλά εξαρτάται φυσικά κι από την ψυχική ανάταση του εκάστοτε αναγνώστη.

  Πολλά τραγούδια με στίχο ποιητών έχουν χαράξει την δική τους πορεία στο χρόνο και στις ψυχές μας. Αυτό οφείλεται στις ιδιοφυείς μελοποιήσεις των συνθετών που είχαν το θάρρος και την ικανότητα να τ' αγγίξουν, να μας τα χαρίσουν κι από τότε τα λόγια και οι μουσικές τους να μην ξεκολλάνε από τα στόματά μας.

  Όταν λοιπόν σε αυτόν τον χώρο εντάσσονται νέοι δημιουργοί, η περιέργεια είναι μεγάλη. Όταν συναντάς δύο νέα άγνωστα ονόματα μαζί με αυτό της Μαρίας Φαραντούρη, το πρώτο πράγμα που θα σκεφτείς είναι ότι εδώ πέρα συμβαίνει κάτι σημαντικό. Κι όπως θ' ανακαλύψουμε, υπέροχο.

  Ο Μιχάλης και ο Παντελής Καλογεράκης, δίδυμα αδέλφια από την Κρήτη, κυκλοφόρησαν το 2016 τον πρώτο τους δίσκο με τίτλο “Προσωπικό”. Τα τραγούδια που περιλαμβάνει είναι 13 μελοποιημένα ποιήματα από τον Μιχάλη Καλογεράκη που τα ερμηνεύουν οι δυο τους με την συμμετοχή της Μαρίας Φαραντούρη. Μεταξύ άλλων μερικοί από τους ποιητές που τα λόγια τους απέκτησαν ρυθμό και μελωδία είναι ο Μιχάλης Γκανάς, ο Ντίνος Σιώτης, ο Πάμπλο Νερούδα, ο Μπέρτολτ Μπρεχτ και ο Φερνάντο Πεσσόα. Η ενορχήστρωση είναι του συνθέτη Γιώργου Ανδρέου, ενώ η παραγωγή του Παρασκευά Καρασούλου.

  Πρώτη φορά, λοιπόν, τους άκουσα στο διαδίκτυο. Το τραγούδι ήταν το “Είναι δρόμοι...” σε ποίηση Μηνά Δημάκη. Αφού τους έψαξα λίγο παραπάνω αγόρασα την πρώτη δισκογραφική τους δουλειά και την άκουσα με κατάνυξη.

  Αυτό που μου άφησε ήταν ανώτερο των προσδοκιών μου. Εκτιμάω πολύ στην τέχνη και συγκεκριμένα στο τραγούδι, τους καλλιτέχνες που μου υποδεικνύουν με τον τρόπο τους την ελευθερία που εμπεριέχει ο περιορισμός του πενταγράμμου και μου δείχνουν ότι όλα μπορούν να γίνουν και να ειπωθούν με άπειρους τρόπους. Αυτό ακριβώς μου έδειξαν και τα δύο αυτά αδέρφια με τον τρόπο που χρωμάτισαν τα ποιήματα με νότες και με τον σεβασμό που τα προσέγγισαν (με ίσως την καλύτερη στιγμή τους στα “Πατώματα” του Μπέρτολτ Μπρεχτ). Κατά την γνώμη μου, μιλάμε για ένα από τα σημαντικότερα άλμπουμ της τελευταίας δεκαετίας.

  Το 2017 ο Μιχάλης Καλογεράκης μαζί με τον Απόστολο Κίτσο κυκλοφόρησαν τον δίσκο “Κάτι Παράξενο” με άλλα πέντε μελοποιημένα ποιήματα και δύο ορχηστρικά κομμάτια. Με εξίσου σημαντικά ονόματα ποιητών όπως αυτά των Μιχάλη Γκανά, Νίκου Σαραντάκου και Μάνου Χατζιδάκι, αυτή τη φορά ο ένας από τα δίδυμα αδέρφια, ο Μιχάλης Καλογεράκης παρουσίασε άλλο ένα δείγμα του ταλέντου του στη μελοποίηση ποιητικών κειμένων, προσφέροντας μια διαφορετική ανάγνωση και μια ευκολότερη προσέγγιση ακόμα και για τους πιο αμύητους δέκτες. Η μουσική γράφτηκε κατά κύριο λόγο από τον Μιχάλη, ενώ η ενορχήστρωση έγινε από τον Απόστολο Κίτσο. Στο “Ερωτικό (Καληνύχτα)” του Μάνου Χατζιδάκι συμμετείχε η Έλλη Πασπαλά.

  Ο Μιχάλης και ο Παντελής Καλογεράκης συντέλεσαν και συντελούν σημαντικό έργο στην ελληνική δισκογραφία. Σε μια εποχή που ο λόγος είναι είτε απλοϊκός είτε υπερβολικά εκλεπτυσμένος, τα δίδυμα αυτά αδέρφια από την Κρήτη αποφασίζουν να πλησιάσουν τα λόγια των ποιητών που αγαπούν και να μας οδηγήσουν σε μια νέα ανάγνωσή τους με την μαζικότερη των τεχνών, τη μουσική.

  Η αδημονία για μια μελλοντική τους δισκογραφική δουλειά ή ακόμα και για ζωντανές εμφανίσεις είναι μεγάλη και ελπίζουμε να ικανοποιηθεί το συντομότερο δυνατό. Μέχρι τότε θα μας παρηγορούν και θα μας ξυπνούν ακούγοντάς τους να τραγουδάνε: “και ακόμα και εμάς τους κακότυχους/ υπάρχουν άλλοι που καλότυχους μας λένε”.

https://www.youtube.com/watch?v=FEYKJLBULB0

Θανάσης Πάνου
Ο δίσκος Προσωπικό του Μιχάλη και του Παντελή Καλογεράκη όπως και το Κάτι Παράξενο του Μιχάλη Καλογεράκη και του Απόστολου Κίτσου, κυκλοφορούν από την Μικρή Άρκτο.