Έχω μια θλίψη για τα μακρινά αριστουργήματα - Παύλος Σιδηρόπουλος

Το άσπρο δεν υπάρχει λόγω μαύρου

Ούτε το αντίθετο.

Είναι η υποκειμενική κρίση της στιγμής

που την επόμενη ίσως αντιστραφεί.

Ο νόμος της στιγμής γεννά την επόμενη.

Π.Σ.

  Πριν δύο χρόνια περίπου είχα διαβάσει μια συνέντευξη της Μελίνας Σιδηροπούλου και ανέφερε το ενδιαφέρον και την ενασχόληση του αδελφού της Παύλου για την ποίηση και την γραφή διηγημάτων. Τότε είπα μέσα μου “μακάρι να τα είχαμε στα χέρια μας”. Και να, που δύο χρόνια αργότερα τα έχουμε στα χέρια μας. Και τώρα πια τα έχουμε και στις ψυχές μας.

  Ο Παύλος Σιδηρόπουλος είναι από τις πιο σημαντικές μορφές στο ελληνικό τραγούδι. Όχι μόνο επειδή εισήγαγε το ροκ εν ρολ στην ελληνική δισκογραφία, αλλά κι επειδή μας αφηγήθηκε ιστορίες με έναν τρόπο που κανείς άλλος μέχρι τότε δεν είχε επιχειρήσει. Όπως και ο Bruce Springsteen, θεωρούσε το ροκ κοινωνικό δημιούργημα. Και παρ' ότι τότε (ίσως και τώρα) απευθυνόταν σ' ένα περιθωριακό κοινό (όπως συμβαίνει πάντα και παντού με καθετί νέο και διαφορετικό), έμεινε και θα μείνει στην ιστορία ως μια εμβληματική μορφή της μουσικής. Αυτή η αυτοκαταστροφική, γοητευτική, πολυτάλαντη, ροκ εν ρολ φυσιογνωμία με την ζεστή, σαν αγκαλιά, φωνή, τις ερωτικές και ερωτεύσιμες ιστορίες της και την ηλεκτρισμένη μουσική της, άφησε το στίγμα της βαθιά χαραγμένο όπως όλοι οι αληθινοί αστέρες της ροκ.

  Ωστόσο, ο Παύλος, εκτός από τραγουδοποιός και ηθοποιός, υπήρξε και ποιητής. Ανέκδοτος ποιητής κι αυτό του προσδίδει ακόμα περισσότερο αυτή την ιδιότητα. Μου θυμίζει την αντίστοιχη ιστορία του Φερνάντο Πεσσόα και του περίφημου μπαούλου του. Σκόρπια ποιήματα, άλλα έμμετρα και άλλα (τα περισσότερα) όχι, ημιτελή διηγήματα, χαϊκού που θα τα ζήλευε και ο Έζρα Πάουντ. Ποιήματα ερωτικά, μακάβρια, της σιωπής, του θανάτου, της απελπισίας. Με αποκορύφωμα την Αντιχώρα (υποθέτω επηρεασμένο από την Έρημη χώρα του Τ.Σ. Έλιοτ την οποία αναφέρει), που αποτελεί μια ειρωνεία, μια υπερρεαλιστική κι ονειρική προσέγγιση του τεχνοκρατικού συστήματος που “σκοτώνει” την αληθινή ζωή των ανθρώπων του δυτικού κόσμου. “Οι φλόγες που ξεσπάσανε τη νύχτα στη Σελήνη / φύγαν απαρατήρητες”.

  Με τα ποιήματα του Παύλου βίωσα μία από τις δυνατότερες εμπειρίες: έφτασα ένα βήμα πιο κοντά στη συνειδητοποίηση του θανάτου. Κατάλαβα ότι η ζωή και ο θάνατος μας κρατούν απ' τα δυο μας χέρια και μας τραβούν απεγνωσμένα ο καθένας στην μεριά του. Μ' ένα απότομο τράβηγμα του δεύτερου η ζωή χάνει την ισορροπία της κι αφήνει το τρομαγμένο χέρι μας. Εξαρτάται όμως κι από μας. Μπορούμε να τραβήξουμε τον θάνατο στη ζωή και να τον νικήσουμε για λίγο. Και το γεγονός ότι γνωρίζουμε τα πισώπλατα και ύπουλα χτυπήματά του, μας κάνει να κρατιόμαστε πιο σφιχτά στην αγκαλιά της ζωής ώσπου να χάσουμε τις δυνάμεις μας και να αφεθούμε στα χέρια του άγνωστου και σκοτεινού χωρισμού.

  Ξέρω φίλε αναγνώστη ότι αυτά σου φαίνονται κοινότοπα και χιλιοειπωμένα. Αλλά πίστεψέ με, είναι τόσο σημαντικά για να συνεχίσεις να ζεις. Ή μάλλον για να ξεκινήσεις να ζεις. Είναι ένα ανεκτίμητο δώρο.

  Η ποίηση του Παύλου και η σιωπή μου το πρόσφεραν αυτό και συνειδητοποίησα τη σημασία και των δύο: της τέχνης και της σιωπής. Όπως λέει και ο ίδιος ο Παύλος: “Έμαθα να μιλώ με τη σιωπή / Με την επίμονη σκέψη· μη με παρεξηγείς.”

  Ο Σιδηρόπουλος είναι ένας τρομερός ποιητής. Καλύτερος απ' ότι περίμενα να είναι. Αυτός ο ρομαντικός ροκάς, γίνεται ακόμα πιο ρομαντικός και ακόμα πιο ροκάς μέσα από τις λέξεις του. Οι Ινδιάνοι λένε ότι ποίηση είναι δυο λέξεις που συναντιούνται για πρώτη φορά. Ο Παύλος πάντρεψε τις λέξεις με αγάπη μεθυστική, σαν αναμμένη φωτιά μέσα σε παγωμένο χερσότοπο.

Το χιόνι που σε σκεπάζει το χειμώνα

είναι το λουλούδι της άνοιξης

Γεια σου Παυλάκη (που λέει και ο φίλος σου Δημήτρης Πουλικάκος)!

Θανάσης Πάνου
Το βιβλίο του Παύλου Σιδηρόπουλου Έχω μια θλίψη για τα μακρινά αριστουργήματα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Opportuna.